Nefes, soluk borusu …

Trake,
İmük,
İngilizce: trachea
Fransızca: trachee,
Latince: trachee
Soluk borusu.
Ana soluk borusu.
Nefes borusu,
Boğaz, gırtlak,

Trake kelimesinin diğer anlamları;
Eklem bacaklılarda bulunan özel solunum kanalları.
Bitkilerde uzun tüpler teşkil edecek biçimde uzunlamasına hücrelerden oluşan ksilemin su ileten elementleri.
Böceklerde ve diğer eklem bacaklılarda solunum sisteminin stigma ile dışarı açılan hava dolu tüpçükleri.
Eklem bacaklıların örümcekler, böcekler gibi, solunumlarını trake denen özel solunum kanalı ile yapan sınıfı.

Soluk borusuna kaçan yemeği ya da yabancı cismi çıkarmak için uygulanan ilk yardım tekniği …

Heimlich,
Heimlich manevrası,
İlk yardım uygulaması.
1974 yılında Doktor Henry Yehudah Heimlich tarafından uygulanmış bir teknik. Amerikalı doktor, bu manevra sayesinde başta Dr. Atar ödülü olmak üzere pek çok ödül almaya hak kazandı. Yaklaşık 50 yıldır kullanılan bu manevra, özellikle de polisler ve sağlık çalışanları başta olmak üzere pek çok meslek grubuna temel ilk yardım eğitimi olarak gösteriliyor.

Heimlich manevrası’nın mucidi ABD’li doktor Henry Heimlich 2016 yılında 96 yaşındayken hayatını kaybetti.

Heimlich manevrası, bebeklerde sırta vurularak yapılır. Bir bebeğin soluk borusunun tıkandığını anlamanın en kolay yöntemi, ses çıkartıp çıkartamadığını gözlemlemek olacaktır. Soluk borusu tıkanan bebekler ağlamaya çalışır fakat ses çıkartamaz çünkü tıkanan soluk borusu ses çıkarmayı önler. Heimlich manevrası, 1974 yılından beri dünya genelinde sıkça uygulanan en temel ilk yardım teknikleri arasında yer alır.

Yetişkinlerin sırtına vurduğumuzda soluk borusunu tıkayan cisim daha da aşağı inebilir veya yerini sağlamlaştırabilir. Bu yüzden boğazına bir şey takılan birini gördüğümüzde sırtına vurmamalı ve onu öksürmeye teşvik etmelisiniz. Bu noktada dikkatli olmak gerekir.

Kurtarıcı, hastanın arkasına geçmeli, hastanın göbek çukuru ile göğüs kafesi arasına bir elini yumruk yaparak yerleştirmeli ve diğer eliyle de destekleyerek içe yukarı şekilde 5 kez baskı uygulamalı.

Cisimden tamamen kurtulduktan veya nefes almanıza olanak tanıyacak şekilde yerinden oynamasını sağladıktan sonra oturarak, nefes alışverişinizin normal ritmini bulmasına izin verin. Müdahale sonrasında mutlaka bir doktora görünmeniz gerektiğini unutmayın.

Sığırların soluk borularına yerleşerek filaryoz hastalığına yol açan kılkurdu …

İplicik.
Dictyocaulus viviparus.

Sığırların soluk borularına yerleşerek filaryoz hastalığına yol açan kılkurdu.
Sığırlarda görülen 8 cm. uzunluğunda akciğer kıl kurdu.

Strongylidae familyasından olup, filaryoz hastalığına neden olan, arakonakçısız bulaşan, ipliksi, kılkurdudur. Boyu en çok 80 mm. olabilen bu iplicike, akciğer kıl kurdu da denir.

Sığırların genelde soluk borularına yerleşerek filaryoz denen tropikal bir hastalığa neden olur. Filaryoz hastalığı ipliksi solucanların yol açtığı tropikal bir hastalık olup ülkemizdeki sığırlarda da görülür. Daha ziyade geyiklerde yaşar.

Çok damarlı iç salgı bezi, kalkanbezi…

tiroitTiroit,
Kalkanbezi.
Gudde-i derakiye, (Osmanlıca).
Tiroit, (gud-desi).
Tiroit bezi, Schilddrüse(Alm.), Thyroid gland, (İng.), Thyroïde (Frn.).

Gırtlağın ön ve alt bölümünde bulunan, çok damarlı, salgısını kana veren bir bez.
Kalkan bezi, tiroit.
Yunanca thyreos: kalkan; eidos: biçim anlamındadır.
Yutağın altında, boynun ön ve yanlarında bulunan, şekli kalkana benzeyen, vücudun büyüme ve gelişmesi için gerekli hormonları kana salgılayan bir iç salgı bezi.

Tiroit bezi, tiroit ya da kalkan bezi, yutağın altında, boynun ön ve yanlarını saran çok damarlı iç salgı bezi.

Kelebek şeklinde olan tiroid bezi, endokrin bir bezdir. Boyun kısmında adem elması diye bilinen sert çıkıntı oluşturan kıkırdağın altında olup soluk borusu önünde bulunur. Bir kas kadar sert olan kalkan bezi olarak bilinen tiroid bezi sağ ve sol iki tiroid lobundan oluşmaktadır. Bu loblar isthmus adı verilen ince bir doku ile birbirine bağlanır. Ağırlığı 20-40 gr. kadar olan tiroid bezi elle muayene edilebilmektedir. Bazı durumlarda büyür ve normal ağırlığını aşar. Buna guatr denir.

Tiroid bezi besinlerle aldığımız iyodu kandan çekerek depolar. İyot yüksek miktarda deniz ürünlerinde, süt, yumurta, et ve az miktarda da sebzelerde ve meyvelerde bulunur. İyot tiroid hormonlarının yapısında bulunan önemli bir maddedir. Tiroid bezi, bir iç salgı bezi gibi etkinlik gösterir. Hipofizin salgıladığı uyarıcı tireotrop hormonunun etkisine bağlı olarak çalışır. Vücudumuzda bulunan tüm hücre ve dokunun fonksiyonlarını düzenleyen tiroid hormonlarının devamlı ve yeterli miktarda salgılanması sağlığımız için gerekir.

Tiroid bezinin gereğinden az çalışması (hipotiroidizm), iltihaplanmalar, kireçlenmeler, kolloid şişkinliği (guatr) gibi bozukluklar sonucu ortaya çıkar ve miksödem ve kreten hastalığına neden olabilir. Tiroid bezinin aşırı çalışması (hipertiroidizm) ise özek dokunun (parankiman) şişmesi sonucunda olur. Bu durumda Basedow, Plummer hastalıkları ortaya çıkar.

Gögüs kemiği arkasında bulunan iç salgıbezi…

Timüs,
Özden,
Timüs bezi, tiroid bezinin altında, göğüs boşluğunda ve soluk borusunun önünde bulunur. Bu bez insanın bağışıklık sisteminin merkezidir. Yani bütün bağışıklık sistemi buradan yönetilir.
Timüs bezi ne kadar çok titreşirse kişi o kadar sağlıklı ve bağışıklık sistemi sağlam olur. Anadolu’da ağıt yakan kadınların göğüslerine vurduklarına hepiniz şahit olmuşsunuzdur. Bu refleks kaynaklı basit bir el hareketi değildir. Bu beynin otomatik gerçekleştirdiği bir davranıştır.

Kişi göğsüne vururken Timüs bezini titreştirir. Bu sayede üzüntü kaynaklı bağışıklıkta meydana gelen direnç azalmasının önüne geçmeye çalışır. Bu bez ne kadar sıklıkla titreştirilirse kişi o kadar genç ve sağlıklı yaşar ayrıca geç yaşlanır. Sizde parmaklarınızla göğsünüzün ortasına yapacağınız küçük vuruşlarla timüs bezini titreştirebilirsiniz.

Yada daha basit bir yolu kullanırsınız. “Kahkaha” atabilirsiniz. Çünkü kahkaha da göğüs kafesini oynattığı için bu bezi harekete geçirir. Hani yıllar geçerde aradan bir arkadaşımıza rastlarız neşeli halleriyle tanıdığımız bu insanı görünce “hiç değişmemişsin, ne gamsızsın…” deriz ya, işte timüs bezinin gücü. Sonuç olarak kahkaha bağışıklık sistemini güçlendirir ve sizi genç tutar.

Mutluluk bir seçimdir. Mutsuzluğumuz kadere, şansızlığa ve talihsizliğe inancımız ölçüsündedir. Mutlu duyguların hissedilmesinde hormonların rolü büyük.Bedenimizde o hormonları salgılayan salgı bezlerinden minicik ama çok güçlü bir salgı bezi var: timus.

Timus uyarıldığında salgıladığı hormonlar kişide haz ve mutluluk duygusu yaratır.Çünkü timus aktive olduğunda bedenin kimyasının değişimine neden olur. Bu değişiklik sinir sistemini sakinleştirir ve beyin fonksiyonları nı hızlandırır. Bu da kişide rahatlama duygusu yaratır.

Avustralyalı Nobel ödüllü kanser araştırmacısı Sir Mac Farlane Burnet timus bezinin aktif hale getirilmesiyle insan bedeninin kendisini kanserden koruyabilme yeteneğine sahip olacağını savunuyordu.

Çocuklarda iri olan timus ergenlik döneminde bir ceviz kadar irileşiyor. Ama yas ilerledikçe bir bezelye tanesi kadar küçülüyor, yaşlılıkta ise tamamen köreliyor. Ama bazı insanlarda ileri yaslarda bile hala ceviz büyüklüğünü koruması, bilimin henüz çözemediği alanlardan biri.

Timusun sağlığımız üzerindeki önemli yararlarından biri de T hücrelerini üretiyor olması. T hücreleri denilen lenfositler bedene zarar verebilecek zararlı hücreleri yok ederler. Bu küçük T hücrelerine yaşamımızı borçluyuz. AIDS gibi bağışıklık sistemini çökerten hastalıkların ölümcül olması T hücrelerinin haberleşme hatlarını öncelikle kesmelerinden kaynaklanıyor.

Timus göğüs kafesinin üst kısmının tam arkasında, göğsün tam ortasında yer alıyor. Timusu uyarmanın üç basit yolu var:

Timusu uyarmanın birinci yolu gülmek.Yani gerçek, içten, sıcak bir gülüş, bir kahkaha. Her gülündüğünde timus bezi aktive oluyor. Her aktive olduğunda bedenimize kimyasal dalgalar göndererek kendimizi iyi hissetmemizi sağlıyor. 1993 yılında California Üniversitesi’ nde Dr. Paul Ekman tarafından yapılan araştırmada gülmenin timusu ve beynin değişik haz bölgeleriyle bağlantısı olan kasları harekete geçirdiği ve insanda haz duygusu yarattığı kanıtlanmış.

Timusu uyarmanın ikinci yoluiki parmakla timusun üzerine gelen noktaya vurulması, yani elle uyarmak.Timusu uyarmanın üçüncü yolu ise dilin üst dişlerin arkasında damağa ve ağzın tavanına değdirilmesi. Dr. John Diamond ve ekibi dilin bu pozisyona getirilmesi ile sol ve sağ beyin küresi arasında denge oluşmasını sağladığını tespit etmiş. Bu da insanin daha iyi düşünmesi ve kendini daha iyi hissetmesine yardımcı oluyor.