Tropikal bir meyve…

Mango,
Latince: Mangifera İndica.
Portekizce: manga
Fransızca: mangue.
İngilizce: mango.
Hint kirazı, Hintkirazı.
Anacardiaceae familyasının Mangifera cinsine ait tropik, astropik ağaçlarının verdiği etli meyveye mango denir.

Bu meyvenin, anavatanı olan Hindistan’dan dünyaya yayılmıştır. Mango, ananas gibi meyve ağaçları tropikal iklimlerde yetişir. Mango, tohumu kapalı ve iki çeneklidir. Sakız ağacı familyasındandır. En çok bilinen çeşidi ise, anavatanına özgü Hint mangosudur. Mango ağaçta yetişen bir meyvedir ve mango ağaçlarının boyları 40 metreye kadar ulaşabilmektedir. Mango ağacının çiçek açtığı dönemlerde, çiçeklerden etrafa oldukça hoş bir koku yayılır. Birçok çeşidi bulunan meyve tatlı bir aromaya sahiptir. Rengi önce yeşildir ama daha sonra sarı ve kırmızıya dönüşmektedir.

Olgun ve yumuşak olan meyveden bir kaşık yardımıyla yuvarlak olan çekirdeği çıkarın. Dilerseniz küçük kareler halinde kesip yiyebilir, dilerseniz kivi yermiş gibi kaşıklayabilirsiniz. Eğer meyve sertse ikiye böldükten sonra elma gibi dilimleyerek servis yapabilirsiniz.

Mango sözcüğünün başka anlamları:
Sobe.

Sakız…

Ciklet,
Fransızca: chiclet,
İngilizce: chiclet,
İngilizce chiclet; Cadbury firmasınca piyasaya sürülen sakız markasıdır.
Şekerli ve kokulu çiğneme sakızı, çiklet.
Sakız,
(Sağız),
Mustaka,
Nebv,

Sakız ağacı;
Antep fıstığıgillerden, kışın yapraklarını dökmeyen, üzüme benzer meyvesi yağlı ve etli, çiçekleri salkım durumunda, çizilen gövdesinden ve kalın dallarından sızdırılan sarımsı reçinesi damla sakızı olarak çiğnenen, odunu sert bodur ağaç (Pistacia lentiscus). Sakız ağacının ve bazı ağaçların kabuklarından sızan, çiğnendiği zaman yumuşayan, sarımtırak beyaz renkli, hoş kokulu reçine. Bu reçinenin ağızda çiğnenmiş şekli.

Bazı ağaçların ve özellikle sakız ağacının kabuğundan sızan, çiğnendiğinde yumuşayan, hoş kokulu, beyaz renkli reçine.
Şekerli ve şekersiz, kokulu ve kokusuz türleri bulunan, ağızda çiğnenen eğlence yiyeceği; ciklet.
Çiğnemek için küçük tabletler halinde hazırlanan şekerli ve şekersiz hoş kokulu ciklet.
Dişleri temizlemek ve ağıza güzel bir koku vermek için veya zevk olarak sakızı yutmadan ağızda evirip çevirerek çiğnemek.

Sakız sözcüğünün başka anlamları:
Yunanistan’ da Kuzey Ege coğrafi bölgesine dahil bir il.
Pekmezden yapılan katı bulama tatlısı.
Tertemiz, bembeyaz (çamaşır, çarşaf, perde vb.).
İnsanın peşini bırakmayan yapışkan, sırnaşık (kimse).
Bir konu üzerinde durmadan konuşmak, diline dolamak.
Çam ağacı.

Sakız Koyunu:
Vücudu beyaz olup başta ve ayaklarda belirgin siyah işaretler bulunan, ince kemik yapılı ve yüksek ayaklı, ince yağsız uzun kuyruklu bir tür koyun.

Sakızağacının meyvesi …


Çedene,
Sakız Ağacı,
Sakız ağacıgiller familyasından bir ağaç türüdür.
Familyası : Anacardiaceae
Latincesi : Pistacia lentiscus L.
Türkçesi : Sakız Ağacı
İngilizcesi : Mastic Tree

Botanik özellikleri:
3-5m boylarında, sık ve yaygın dallı, herdem yeşil bir çalıdır. Genç sürgünleri tüysüz, kahverengi-kırmızı renktedir. Yaprakları tüysü, 3–6 çift yaprakçık vardır. Yaprakçıklar eliptik, deri gibi sert, yumurtamsı ve tam kenarlıdır.

Çiçekler dik duran salkım kurullar halinde ve koyu kırmızı renktedir. İlkbaharda çiçeklenir. Kabukları esmer renkli ve reçine kanalları ihtiva eder. Meyveleri ufak, yuvarlak ve kırmızımsı siyah renklidir. Meyve çekirdekli sulu, 8mm yuvarlak ve kırmızımsı siyah renklidir.

Meyvelerine Çedene denir. Benzer şekilde Çitlenbik, Menengiç gibi adlar da verilir.
Akdeniz bölgesinin doğal bitkisidir. Türkiye’de Batı ve Güney Anadolu’da ve Sakız Adası’nda yetişir.

Ağacın, gövde ve dalları çizilerek, önemli bir ürün olan sakız elde edilir. Bu madde muhallebi, dondurma ve ciklet yapımında kullanılır. Öte yandan park ve bahçelerde de süs bitkisi olarak tekli, gruplar halinde, canlı çit oluşumunda ve sahil kenarı düzenlemelerinde başarı ile kullanılmakta. Ağacın gövdesine açılan çiziklerden akan reçine toplanır ve katılaştıktan sonra kullanılır. Özellikle yapıştırıcı ve vernik üretimi için sanayide kullanılmaktadır.

Parfümeri ve kozmetik alanında da kullanılır. Ayrıca, güzel bir tat ve koku vermesi için başta sütlaç ve muhallebi gibi sütlü tatlılar olmak üzere tatlı ve yemeklere de katılmaktadır. Bu sakızdan bir miktar alınarak dövülüp bala katılıp yenilir. Sakız olarak da çiğnenir. Ayrıca rivayet bu ya sakızağacının kabuğunun ömrü uzattığına inanıldığınılır.

Kavrulmuş olarak meyvesi de yenilebiliyormuş. Meyveleri ve/veya yaprakları Girit’te italyanların grappasına benzer bir çeşit brandy’e Tsikoudia aroma vermek için,

Kıbrısta ekmek yapımında, ülkemizde sabun yapımında kullanılıyor.
Siirt bölgesinde yapılan bu sabuna Bıttım sabunu deniyor faydaları saymakla bitmiyor.

ÇEDENE