Şafak AYDIN
Kubaba,
Ana tanrıça Kibele’nin Hitit dilindeki adı.
Kültepe tabletlerinde adına Kubaba olarak rastlandı.
Lydia’ da adı Kybebe, Phrygia’ da Kybele olarak geçer.
Hitit kaynaklarında Hepat diye adlandırılır.
Sin,
Sümerlerde ay tanrısı.
Sümerler:
M.Ö. 3500 – M.Ö. 2000 yılları arasında Güney Irak’ta (Mezopotamya) yerleşik olan, medeniyetin beşiği olarak bilinen coğrafi bölge ve medeniyet. Sümerler XIX. yüzyılda keşfedilmiş. Gerek yazı, dil, tıp, astronomi, matematik, gerekse din, fal, büyü ve mitoloji gibi alanlarda ilk öne çıkan ve bilinen toplum Sümerlerdir.
Türkistan bozkırlarında, Dicle ve Fırat deltasında yaşamışlar. Sumer dini çok tanrılı bir dindi.
Sümerlerin Tanrı ve Tanrıçaları;
Ana tanrıça; Kybele, Nina, Nana, İnnina.
Ay Tanrısı; Mannar, Manar.
Ay-tanrı; Sin.
Fırtına ve kötü hava habercisi tanrıça; Şullat,
Gök tanrısı; Anum, An.
Gökyüzü tanrısı; Anşar.
Güneş-tanrı; Utu, Ud, Ut.
Ma,
Anadolu halklarının en eski ana tanrıçaları;
Artemis,
Hepat,
Kubaba, Kybele,
Lat,
Ma, Marienna,
Rhea,
Vuruşema.
Anadolu’nun bilinen en eski yerli halkı olan Hattilerin baş tanrısı, bir tanrıçadır. Anadolu’da görülen ana tanrıça inancının son halkası Efes’te Artemis’tir.
Artemis’e yönelik bağlılığın, yıllar sonra Hristiyanlık inancının doğmasıyla inancın belki de en önemli figürü, Tanrısal varlığının annesi olan Meryem Ana’ya duyulan bağlılığa döndüğü öne sürülür.
Halikarnas Balıkçısı, Arap inancının merkezi ibadethanesi denilebilecek Kabe’nin adının da Hübel’den, Kıble’nin de Kybele’den geldiğini söyler.
Arkeolojik Kazısı yapılan Hitit yerleşmeleri;
Adatepe,
Aslantepe-Malatya,
Acemhöyük,
Ahlatlıbel,
Alacahöyük-Arinna,
Bitik,
Eskiyapar-Alacahöyük’ e 5 km.,
Gözlükule-Tarsus,
Hasanoğlan,
Hattuşa/Boğazköy,
Horoztepe,
İnandık-Hanhana,
Kalehisar,
Kalınkaya,
Karahöyük-Konya,
Karaoğlan,
Karatepe-Aslantaş,
Karayavşan,
Kargamış-Karkemis,
Kuşaklı-Sarissa,
Kültepe-Kaniş(Kaneş)-Nesa(Naşe),
Kaniş, Karaev, Kültepe,
Mahmatlar,
Maşathöyük-Tapigga,
Meskene-Emar (Suriye)
Oymaağaç,
Pazarlı,
Ras Şamra-Ugarit (Suriye)
Sakçegözü,
Şapinuva-Ortaköy,
Tarsus-Tarsa,
Tel Atçana-Alalah (Telaçana)
Zincirli,