Konya Beyşehir’de kadınların tarhanaya verdikleri ad…

Tarna,
Tarhana çorbası,
Tanaşı,
Tarna, Tarhananın yerel ve kısa söylenişidir.
Konya Beyşehir’ de kadınların tarhanaya tarna denir.
Konya Beyşehir dolaylarında yapılan, bulgurun damda kurutulması sonucu elde edilen kıtır yiyecek.

Tarhana:
Farsça: tarine, tarhane,
Masl,
Abise,
Tarna,
Kurutulup saklanan bir tür çorba.
Tarhana çorbası.
İçine domates, biber, soğan, kokulu otlar, süt veya yoğurt katılan, bulgur, mayalanmış ve kurutularak ufalanmış hamur vb. nden yapılan çorba malzemesi.
Tarhana sözcüğü, ilk kez 1360 yılında yazılmış olan Danişmend name eserindegeçmiştir.
İçine domates, biber, soğan, kokulu otlar, süt eya yoğurt katılan, bulgur, mayalanmış ve kurutularak ufalanmış hamur vb. nden yapılan çorba malzemesi. Tarhana çorbası, Türk mutfağının çokca yapılan bir çorbasıdır. Sabah kahvaltıları dahil her öğün yenebilir.

Kökeni Orta Asyadan gelen Türklere dayanmaktadır. Her türlü yiyeceği kurutarak saklamaya çalışmışlar ve yoğurdun saklanması için de Tarhana çorbasını bulmuşlardır. Önemli bölümü yoğurttan oluşan Tarhana, çorbası besleyici olduğu kadar kuru toz şeklinde olduğu için uzun süre saklanabilir.

Tarhana, yoğurt, nane, un, kırmızı biber, yeşil biber, domates, istenirse soğan katılarak çekilir ve karıştırılır. Hamur, üstü bir bezle örtülerek kabarması için en az bir hafta bekletilir. Yaklaşık bir haftadan sonraki bekleme süresi tarhananın türünü belirler. Görece daha uzun süre mayalanmaya bırakılan tarhana ekşi tarhana olur, ekşi tarhana olmadan kurumaya alınan işleme sokulan tarhana tatlı tarhana olur. Bekletmeden sonra bu hamur, parçalar halinde bir kuru örtünün üzerine dizilir ve açık havada, gölgelik bir yerde kuruması beklenir. Kuruyunca da elle ovulup toz haline getirilerek saklanır.

Çığı: Üzerine tarhana sermek için kamıştan yapılmış sergi.
Gahtik: Tarhana kurusu.
Aygut: Tarhana yapmak için hazırlanmış baharatlı yoğurt.
Lepeç: Hatay yöresine özgü, tarhana, nohut ve ayranla yapılan bir tür çorba.
Boruk: Dalları üzerine pestil, tarhana sermekte kullanılan bir çalı.

Tarhana:
Yozgat ili, Akdağmadeni ilçesi, merkez bucağına bağlı bir yerleşim birimi.

Sebze ve sığır etiyle yapılan, Küba’nın ulusal yemeği…

Ropa Vieja,
Sebze ve sığır etiyle yapılan, Küba’nın ulusal yemeği.
Temel malzemeleri domates sosu, sığır eti, kırmızı biber ve soğan olan leziz bir akşam yemeğidir.

Bir renkli paçavrayı andıran kıyılmış sığır eti ve sebzelerle yapılan, Ropa Vieja, İspanyolca’ da eski giysiler anlamına geliyor. Küba’nın en popüler ve sevilen yemeklerinden biri olup, ulusal yemekleri listesindedir.

Malzemeler;
Biftek (Dananın karın boşluğunda kalan Pançeta bölgesinden çıkarılan biftek).
1 büyük sarı soğan(İnce dilimlenmiş)
Birer tane büyük yeşil, kırmızı ve sarı dolmalık biber (ince dilimlenmiş)
4 diş kıyılmış sarımsak
2 çay kaşığı kurutulmuş kekik
2 çay kaşığı öğütülmüş kimyon
2 çay kaşığı tatlı kırmızı biber
1 çay kaşığı füme kırmızı biber
1/8 çay kaşığı öğütülmüş yenibahar
1/8 çay kaşığı öğütülmüş karanfil
2 çay kaşığı koşer tuzu (normal tuzdan farklıdır. İri kaya tuzu gibidir.)
1/2 çay kaşığı taze çekilmiş karabiber
1/2 su bardağı kuru beyaz şarap
1 su bardağı tavuk suyu
Ezilmiş domates ve Domates salçası
2 defne yaprağı
1 büyük havuç ikiye bölünmüş.
1 büyük kereviz sapı ikiye bölünmüş.
1 su bardağı yeşil zeytin, durulanır ve süzülür (isterseniz dilimleyebilirsiniz)
1/2 su bardağı közlenmiş kırmızı biber
1/4 su bardağı pimientos (kiraz biberi) süzülmüş
2 yemek kaşığı kapari durulanır ve süzülür
1/3 su bardağı kıyılmış taze maydanoz.

Ropa vieja tarifimiz için zeytin, biber ve kapari gibi bir dizi başka klasik Küba ve İspanyol malzemesini de ekliyoruz. Soğanla karamelize edilen kırmızı dolmalık biberin yanı sıra, daha fazla dumanlılık, tatlılık ve lezzet için közlenmiş kırmızı dolmalık biberi de en son ekleyeceğiz.
Sığır etini kurulayın. Tuz ve taze çekilmiş karabiber serpin. Yağı bir fırında yüksek ateşte ısıtın. Çok sıcak olduğunda, sığır etini ekleyin ve her tarafını kızartarak mühürleyin. Sığır eti bir tabağa aktarın. Tenceredeki damlamaları ve kararmış parçaları atmayın, bunlar lezzetin anahtarıdır. Soğanları ve dolmalık biberleri ince ince dilimleyin. Dilimlenmiş sebzeleri tencereye ekleyin ve karamelize olana kadar 15-20 dakika orta ateşte pişirin. Sarımsak ve baharatları ekleyin ve bir dakika daha pişirin.

Beyaz şarabı ekleyin ve tencerenin dibini eriterek (tavanın altındaki esmerleşmiş parçaları kazıyarak) hızlı bir şekilde kaynatın. Et suyu, ezilmiş domates, salça ve defne yaprağını ekleyin. 5 dakika kaynatın.

Kızartmayı havuç ve kereviz parçalarıyla birlikte tencereye geri koyun. Kaynatın, ısıyı en aza indirin. Kapağını kapatın. 3-4 saat veya sığır eti yumuşayıncaya ve kolayca dağılıncaya kadar pişirin. Et suyu, ezilmiş domates, salça ve defne yaprağını ekleyin. 5 dakika kaynatın.

Kızartmayı havuç ve kereviz parçalarıyla birlikte tencereye geri koyun. Kaynatın, ısıyı en aza indirin. Kapağını örtün ve 3-4 saat veya sığır eti yumuşayıncaya ve kolayca dağılıncaya kadar pişirin. Ya da sığır eti çatal yumuşayana ve kolayca parçalanana kadar pişirin.
Kereviz, havuç ve defne yapraklarını atın.
Sadece kalan malzemeleri ekleyin. Sığır etini bir tabağa aktarın ve iki çatalla parçalayın. Didikleyin. Bu kıyılmış eti tencereye geri koyun.

Zeytinleri, közlenmiş kırmızı biberleri, kaparileri, kiraz biberlerini ve yenibaharı ilave edip karıştırın. Sosu 30 dakika kalınlaştırmak için açıkta, pişirin.
Maydanozu karıştırın ve tadına tuz ve karabiber ekleyin.
Ropa Vieja’nız servise hazır. Bir gün bekletirseniz lezzeti iyileşir!.
Buğulanmış veya sarı pirinç ve siyah fasulye ile servis yapın.

Tarhana yapmak için hazırlanmış baharlı yoğurt …

Aygut,
Tarhana yapmak için hazırlanmış baharlı yoğurt. Tarhana Farsça bir kelimedir. Eskiden her türlü yiyeceği kurutarak saklamak fikri ile ortaya çıkmıştır. Yoğurdun saklanması için en uygun çözüm tarhana yapımı olmuştur. Büyük bir kısmı yoğurttan oluşan Tarhana çorbası besleyici, kuru toz şeklinde olup uzun süre saklanabilir. Türkiye’de Uşak, Denizli, Ankara-Beypazarı ve Kahramanmaraş’ da çok ünlüdür.

Tarhana Yapımı;
Yoğurt, nane, un, kırmızı biber, yeşil biber, domates, soğan iyice kıyılıp parçalanarak karıştırılır. Ovularak hamur haline getirilen harç, bir kap içinde üstü bir bezle örtülerek mayalanması ve kabarması için en az bir hafta bekletilir. Bekleme süresi tarhananın türünü belirler. Uzun süre mayalanmaya bırakılan tarhana ekşi tarhana olur. Daha az bekletilerek kurumaya alınan tarhana tatlı tarhana olur. Mayalanan harç, parçalar halinde dokuma bez üzerine dizilir ve açık havada, gölgelik bir yerde kuruması beklenir. Kuruyunca da elle ovulup toz haline getirilerek kullanılır. Bazı yörelerde ise daha büyük parçalar, yufka ekmeği gibi ya da simit halinde kurutularak saklanır.

Malzemeler;
1.5 kg yoğurt,
2 kg domates,
3-4 acı sivri biber,
3-4 adet soğan,
Aldığı kadar un, 2 demet taze nane ve maydanoz, dereotu.

Soğanları doğrayıp, genişce bir tencereye koyun. İçerisine doğranmış biberi, domatesi, nane maydanoz, dereotu ve bir iki bardak suyu ilave ederek kaynatın. Hoş bir koku vermek için ayva ve elma katılıabilir. Tencereyi ateşten alıp soğuyunca içerisine yoğurt ve unu koyup hamur yapın. Ağzını kapatıp 3-4 gün mayalanmaya bırakın. Ara sıra hamuru yoğurun.
Hamur kabarıp istenilen kıvama gelince küçük parçalara bölüp temiz bir bez üzerine koyup kurutun. Hafif nemli haldeyken kalbur veya elekten geçirip toz haline getirin. Kurutma işlemine bir müddet daha devam edin. Nemli saklamak ileride küflenmeye yol açabilir. Bez torbalarda havadar bir yere asarak saklayın.

Çorbanın yapılışı;
1 çorba kaşığı margarin,
1 çorba kaşığı salça,
1 su bardağı Tarhana,
çay kaşığı nane, Tuz,
1 çay kaşığı kırmızıbiber,

Margarin, tencerede eritilir. Bir tencerede, salça yağda kızdırılır. 5 Su bardağı su ilave edilir. Başka bir kabda ise 1 su bardağı suya, 1 su bardağı tarhana eklenip karıştırılarak özenir. Kaynamakta olan tencereye bu karışım ilave edilerekek 15-20 dakika pişirilir. Nane ve kırmızı biber ilave edilir. Tarhana tencerede tamamen eriyince kendi halinde kaynamaya bırakılır. Kıvamı koyu olursa bir miktar kaynar su ilave edilebilir. İçine kurutulmuş ekmek parçaları konarak yanında turşu, nane, yeşil biber, turp, taze üzüm, domates ile servis yapılır. Afiyet olsun.

Köz Biber ve Patlıcanlı Balkan Sosu …

Lütenitsa,
Köz Biber ve Patlıcanlı Balkan Sosu.
Malzemeler :
4 Kg yağlık kırmızı biber
10 Kg patlıcan, (az çekirdekli)
1 Kg etli olgun domates
8-10 Adet orta boy havuç
2 Su bardağı ceviz içi
(ince kırılmış, kırıklanmış)
1 Bağ maydonoz
Yarım bağ reyhan
20-25 iri diş sarımsak
1 Yemek kaşığı şeker
1 Kahve fincanı üzüm sirkesi
1 Su bardağı zeytinyağı
Tuz.

Hazırlanışı :
Patlıcanları ve biberleri yıkayıp kurulayın. Bir çatal, bıçak ucu, çöp şiş yardımıyla üzerlerine birkaç delik açıp, mümkünse fırında (odun ateşi) ile iyice közleyin. Közlenen biber ve patlıcanların kabuklarını soyun. Varsa tohum yataklarında kalanları temizleyin. Közlediğiniz ve temizlediğiniz malzemeyi ince ince kıyın. İsteğinize göre malzemeyi zenginleştirmek için kabuklarını soyup doğradığınız domatesleri, daha önce haşlayıp ince kıydığınız havuçları da ekleyerek tüm malzemeyi derin bir tencerede harlı ateş üzerinde içini çekene kadar kaynatın.
Bunu yaparken kuvvetlice bir tahta kaşık yardımıyla malzemeyi zaman zaman alt üst ederek çektirin. Malzeme suyunu çekip özleştikten, göz göz kaynamaya başladıktan sonra zeytinyağı, rendelenmiş sarımsak, toz şeker, ince kıyılmış maydanoz ve reyhan otu, üzüm sirkesini de malzemeye ekleyin.

Kırılmış, çekilmiş ceviz içini de ateşten alacağınız son 10 dakikada tencereye katıp, tuzunu ayarlayın. Bir kenarda derince bir tencere ya da kazanda cam kavanozları ve kapaklarını kaynar suda steril hale getirip kenara alın. Hazırladığınız sosu kavanozlara doldurun.
Zaman zaman kavanozu sallattırıp içerisinde hava kabarcıkları kalmamasını sağlayın.
Kapaklarını sıkıca kapattığınız kavanozlarınızı, kapakları aşağı gelecek şekilde kaynamakta olan suda 10-15 dakik daha konservasyona tabi tutun. Kaynar sudan dikkatlice çıkarttığınız kavanozlarınızı bir kenarda soğumaya alın. Serin ve gölge bir ortamda kullanacağınız zamana kadar saklayabilirsiniz.

Balkan mutfaklarına özgü, daha çok kahvaltıda yenen kırmızı biber ezmesi…

Ayvar,
Ajvar,
Balkan mutfaklarına özgü, daha çok kahvaltıda yenen kırmızı biber ezmesi.
Balkan mutfağının meşhur sosu, ayvar.
Ayvar, sadece ve sadece kırmızı, etli kapya biber kullanılmalıdır. Ezme yapılırken içerisindeki tuz oranı çok önemlidir.

Tuz, içindeki küf ve bakteri dengesini sağlamakta büyük rol oynar.
Ayvar geleneksel ve tarihsel olarak bir Makedon sosudur. Tek başına kahvaltıda yenir. Akşamları, etli yemeklerin yanında sos olarak tüketilen bir gıdadır. Ajvar, Balkan ülkelerinin sıklıkla tükettiği, evlerde kış hazırlığı olarak hazırlanan közlenmiş patlıcan, kırmızı biber, domates, soğan ve sarımsağın lezzet kattığı bir tür kahvaltılık sostur.

Kullanılan malzemenin miktarına göre önce dibinin tutmaması için orta ateşte yağsız kaynatılır. Biberin miktarına göre en az 2 saat, en fazla 7 buçuk saat kaynatılması gerekiyor.
7 kilo biber bir gün önceden közlenir. Suyu akıtılır. Blende edilerek pişirilir. Normalde bu miktarda biberle yaptığımız ayvarın en az 2 saat kaynaması gerekiyor.

Ayvar ve lutenica (lutenitsa) karıştırılmaktadır. Esasen ikisinin arasında malzeme farkı var.
Ayvar, lutenitsadan daha tatlı ve sadece kırmızı malzemenin olduğu bir kışlık sos. Lutenitsa ise içerisinde patlıcan, domates, sarımsak ve kırmızı biber ile çeşitli bitkilerle hazırlanan geleneksel Boşnak baharatından oluşan bir tat.

Bursa’ya özgü, püre haline getirilmiş patatesle yapılan bir tür salata. ..


Lalezar,
Bursa’ya özgü, püre haline getirilmiş patatesle yapılan bir tür salata.
Püre haline getirilmiş patatesle yapılan bir tür salata.

Lalezar salatasının yapımı;
Malzemeler:
Patates 1 kg.,
Maydanoz 1 demet ,
Soğan 1 adet,
Yarım limon suyu,
Margarin 1 tatlı kaşığı,
Karabiber,
Sirke 1 çorba kaşığı,
Tuz,
Kırmızı biber 2 adet (dolmalık),

Yapılışı:
Patatesleri haşlayın ve kabuklarını soyun. Ezerek püre haline getirin. Küçük küçük doğradığınız soğanı çiğ olarak patates püresine ekleyin. Tuzu karabiberi margarini sirkeyi yarım limon suyunu ilave edin. İyice karıştırın.

Ceviz iriliğinde parçalar koparıp elinizde yuvarlayın. Üzerine bastırarak bir çukur yapın. Maydonuzu ince ince kıyın. Hazırladığınız patates toplarını maydanozla bulayın.

Kırmızı biberleri bol suyla yıkayın. Tohum ve sap kısımlarını temizledikten sonra biberleri küçük küçük kareler şeklinde kesin. Patates toplarının çukurlarına kırmızı biber doldurarak servis yapın.

BURSA YÖRESİ YEMEKLERİ