Şafak AYDIN
Zülfikar,
Zulfiqar.
Arapça: zulfekar.
Hz. Ali’nin iki çatallı kılıcı.
Hz. Ali’nin ucu çatallı, ortası yivli olan çok meşhur kılıcı.
Ali bin Ebu Talib’ in iki çatallı kılıcı.
İki parçalı.
Yarıkla ilgili.
Hz. Muhammed’ in Hz. Ali’ ye armağan ettiği, ucu ikiye ayrılmış kılıç.
Zülfikar sözcüğünün başka anlamları:
Makas
Gaziantep ili Şehitkamil ilçesine bağlı bir köyün adı.
Meya,
Meya Mağaraları.
Günbuldu.
Yukarı Biligan Mağaraları,
Ağrı’nın Diyadin ilçesinin 13 km. güney batısındaki, Günbuldu köyünde 400 metre uzağındadır. Mağaralar ve tarihi kalıntılar dik ve yüksek kayalara oyulmuştur. Köyün kilise, ibadet yerleri, kaya mezar odaları var. Eski bir yerleşim yeri, antik bir kenttir.
Kayalara oyulmuş bu barınak ve ibadethanelerde: değişik inançların izleri görülüyor. Bazı odaların, kapı ve penceresinin önünde, balkonu var. Mağara odaları; savunma ve tehlikelerden korunmak amacıyla, sarp kayalara yapılmış. Büyük kaya parçasına oyulmuş: mihrap, haçlı taşlar, İslam ve Yezidi mezarları, Hz. Ali’ nin atının ayak izleri olduğu sanılan taşlar, günümüze kalmıştır. İki koç heykeli, önce Diyadin Hükümet Konağı önüne, sonra da Vilayet Merkezine götürülmüştür.
Yine Ağrı’ nın Diyadin ilçesindeki Tendürek Dağı eteklilerinde yer alan köyün yamacındaki kayalar oyularak, Meya Antik Kenti ve çevresindeki peribacalarıyla benzerlikler gösteren Yukarı Biligan Mağaraları da keşfedilmeyi bekliyor.
Ebu Türab,
(Ebu Turap),
Allahın Aslanı,
Haydar,
Kerrar,
Haydarı Kerrar,
Şahı Merdan.
Ebu Türap toprağın babası demektir.
Peygamber Efendimiz, Hz. Ali’ye hitapta bulunarak kendisine Ebu Türab demiştir. Ayrıca mütevazilik, her türlü bencillik ve kibirlikten uzak olmak, basit bir deyim ile yer olmak, kendisini halk için herkesden daha alçakgönüllü demeye de Turap olmak demektir. Hz. Muhammed’ in Hz. Ali’ ye Ebu Turap demesinin ve onun bu künyeyi severek kullanmasının derinliği onun çok yönlü erdemidir.
Hz. Ali’ ye Kahramanlığı ve çok cesur olmasından dolayı Allahın Aslanı, Haydar, Kerrar veya Haydar’ ı Kerrar, de denirdi.
Diğer bir ismi ise Şahı Merdan Hz. Ali’ dir. Bu isim de yiğitler yiğidi, bilgeler bilgesi Hz. Ali anlamında kullanılır.
İmamiye,
Şiiliğin dört büyük mezhebinden biri.
Şiilik veya Şia,
Arapça, ( الشيعة),
Farsça, (شیعه),
Bir islam mezhebi.
İmamiye,
Zeydiye,
Zeydiyye (Beşçiler),
İsmailiyye (Yediciler),
İsnaaşeriyye (Onikiciler) ve On İki İmam,
Caferilik,
Sünnilik’ten sonra gelen ikinci büyük mezheptir.
Şiîlik veya Şia hilafet veya imamet konusunda Hz. Ali’ ye yandaş olan kişiler anlamına gelmektedir.
Başlangıç dönemindeki bu ayrılık daha sonra kavramsal ve teolojik olarak bir mezhep oluşturmuştur.
Laçiler,
Kırgızistan’da yaşayan Alevi Türklere verilen ad. 19. yüzyıl sonlarında Orta Asya ve Kafkasya’ da eski Sovyetler Birliğinde Nakşibendilik, Kadirilik, Yesevilik ve Kübrevilik olmak üzere dört büyük tarikatın faaliyette olduğu bilinmektedir. 12.-13. yüzyıllardan itibaren Orta Asya’da en güçlü tarikat olan Yesevilik halen devam etmektedir.
Anadolu’daki Alevi-Bektaşiler ve Kırgızistan’daki Laçiler Yesevi tarikatına özgü özellikleri günümüzde bir şekilde yaşatmaktadırlar. Laçilerde dini önder Mürşid, Pir, Ata, İşan gibi adlarla adlandırılmaktadır. Laçilerdeki bu Ata, İşanlık geleneği soy yoluyla devam ediyor. Ataları hiyerarşik olarak takip etmektedirler. Bugün en tanınmış İşan ailesinden gelen dini önder, Hoca Yusuphan Mahsum’ dur. Dini önderlerin nesilden nesile aktarılan bilgiler doğrultusunda, büyüklerinden görerek, ayinlere katılarak, daha çok uygulamaya dayalı bir şekilde yetiştiği biliniyor. Zaten yazılı kaynaklar çok sınırlı olup eskiden kalma üç beş el yazması eser var. Laçiler son zamanlarda Oş, Kademcay, Kızıl Kiya gibi daha büyük kozmopolit yerleşim yerlerine göçerek eski geleneksel değerlerinden uzaklaşıyorlar. Ayrıca kendileri ile ilgili olumsuz kanaatlerden dolayı, yaşadıkları yerlerde kimliklerini gizlemektedirler.Laçiler içlerine kapanık bir yaşam sürdürmekte olup Tarikatın ruhani önderi olarak Kul Koja Ahmet olarak adlandırdıkları Ahmet Yesevi’yi kabul ettikleri ve onun Hikmetleri’ ni kutsal olarak görmekteler. Laçilerin arasında, Anadolu’daki aşık, zakir, ozan benzeri kişiler var ki bunlara hapız deniyor. Fergana Vadisinde bulunan ve Şah Merdan olarak adlandırılan Hz. Ali’ nin türbesi bölgedeki en önemli ziyaretgahtır.
İmam,
Arapça, imam, امام
Öne geçmek,
Önde ve ileride olan.
Cemaate namaz kıldıran.
İçtihad sahibi zat.
Mezheb sahibi olan.
Sultan,
Hakim,
Reis, Ümmetin reisi.
Müftü,
Mezheb sahibi olan.
İslam hükümetlerinde Devlet Reisi.
Hz. Ali neslinden gelen kişi.
Müslümanların imamı olan halife ve askerlerin başı imamdır. Müslümanların devlet reisi.
İmam, (ﺍﻣﺎﻡ),
İslam dinine ait bir terimdir. Cemaate namaz kıldıran ve diğer dini görevleri yerine getiren kişileri ifade eder. İmamlık görevini yerine getirmeye ise imamet denir.
Hz. Muhammed hayatı boyunca namazları kendisi kıldırmış, dört halife de bir zorunluluk olmadıkça buna uymuşlardır. Genel anlamda önder, lider, devlet başkanı anlamlarına gelir.
Herhangi bir mescide imam atanması, Emeviler zamanında yapılmıştır. Abbasiler zamanında ise imamlık bir devlet memurluğu haline getirildi. İmamların atamasını ve azledilmesini bizzat devlet başkanı yapmış.
Türkiye’de ise imamlar, İmam Hatip liselerinden mezun olarak görev yapıyorlar. Eskiden köylerde bu dini vecibeleri yerine getirilmesi için köylü ortak olarak bir imam tutarlar. Yaptırdıkları camide ve lojmanında bakalardı. İmam da cemaate karşı görevlerini yerine getirirdi. Buna karşılık olarak da köylü anlaştıkları ücreti öderlerdi. Dini görevlerini kendileri ve bütçeleri ile çözerlerdi. Şimdilerde siyaset gereği devlet bu işi kendisi üstlenmiştir. Şu anda devletin bu şekilde halkın kendi ibadeti için gerekli olan personel ve hizmet devlet tarafından büyük imkanlarla karşılanmaktadır. Dolayısiyle laiklik ortadan kaldırılmıştır.
İslam dünyasında yüzyıllarca erkekler imam olmuştur. Bugün Fas, Türkiye ve birkaç tane diğer Müslüman ülkede kadın imam da bulunur. Kadın imamlar sadece kadın cemaatin namazını yönetip onlara vaaz verebilirler.
Alevilik ile Caferilik, Şiâ mezheplerinde din adamı olarak imam yoktur. Şii mezhebinde On iki İmamın keramet gücü olduğuna inanılır.
İmam kelimesi, Türkçe’den Balkan dillerine de geçmiştir.