Eskişehir yöresinde Hıdrellez manilerine verilen ad…

Kilitaçma,
Eskişehir yöresinde Hıdrellez manilerine verilen ad.

Genellikle birinci, ikinci ve dördüncü dizeleri uyaklı olan, daha çok hecenin yedili ölçüsüyle söylenen halk şiiridir.
Maniler, genellikle dört mısradan oluşur ve hece vezniyle yazılır. Köylerde maninin büyük bir yeri ve değeri vardır.

Düğünler, kına geceleri, aşk ve sevgiler, eğlenceler, alemler, oyunlar ve halk dansları mani söylenerek kutlanır. Maniler, kültürümüzdeki geleneklerdendir. Düğünlerde, Halaylarda karşılıklı söylenen maniler kimi yerlerde berete diye adlandırılır. Bazen Beretek biçiminde de söylenir.

Kilit açma, Eskişehir yöresinde Hıdırellez manilerine kilit açma denir. Kilit açma, kızların kısmetini açmak için yapılan bir uygulamadır.

Maniye verilen diğer isimler;
Şın, Eskişehir’de Kırım göçmenlerinin getirmiş olduğu şın da denilen maniler söylenir.

Mana, Aydın’da mani anlamında mana kelimesi kullanılır.

Çağala, Akhisar’da Hıdırellez günü genç kızlarla erkeklerin tanışmasına aracılık eden kimselerin söylediği manilere çağala denir.

Esevele, Çanakkale’nin Ahmetçe köyünde, düğünde söylenen manilerin adı ise esevele’dir.

Okşama, Denizli yöresinde kına gecesinde gelin için okunan manilere okşama denir.

Ficek, Erzincan’da maniye ficek adı verilmiş.

Hukuşka, Kars yöresinde söylenen zincirleme manilere hukuşka denir. Aynı şekilde, Azerbaycan’da da hukuşka adı verilir. Hakışka da denir.

Ülenek, Kazan Türkleri ile Kırgız Türkleri’nde maniye verilen adlardan birisi ülenek’dir.

Mane, Kırım Tatarlarında maniye, mane denir.

Çinik, Kırım Tatarlarında maniye verilen adlardan birisi de çinik’dir.

Süt ve yumurtayla yapılan bir Arnavut tatlısı…

Kaymaçina,
Kaymakçina,
Kaymaçina Tatlısı,
Kaymacına,
Rumeli Tatlısı.
Kaymakcına,
Kaymaçına,
Şazıman,
Tez pişti,

 

Kaymaçina Rumeli mutfağının en sevilen sütlü tatlılarından birisidir. Bir başka Rumeli sütlü tatlısı olan “Tez Pişti” ile benzerlikler gösterir. Hayvancılık ve mandıracılık faaliyetleri ile yoğun ilgilenen Rumeliler özellikle hayvanlarının yavruladığı zamanlarda komşularına hediye ve bu bereketi müjdelemek için kaymaçina yapar dağıtırlar.

Özellikle Hıdrellez zamanlarında Hıdrellez pidesinin orta yeri açılıp bu tatlı konularak sofrada sunulur. Balkanların birçok yerinde rasladığımız kaymakçina tatlısını Trakya’da özellikle Pomak ve Selanik göçmenleri yaşatmaktadır. Trakya’da Kırklareli’nin Istrancalar bölgesinde yer alan Balkan köylerinde bu tatlı gelenekten gelen aktarımlarla yöre mutfağında diri tutulmaya çalışılmaktadır. Şivesel özellikler sebebiyle “Kaymaçına-Kaymaçina” olarak da isimlendirilen bu sütlü tatlı içeriğindeki yumurta sayısı sebebiyle kokusu yönünden ağır bulunsa da, işinin ehli ellerde iyi özleştirilmiş ve yavaş ateşte fırınlanmasıyla bu durumu tersine çevirebilmektedir.

Malzemeler;
1 Litre süt,
7 Çiğ ve oval yumurta,
2 Su bardağı şeker,
1 Paket Vanilya,
1 Kaşık un,

Hazırlanışı;
Yumurtaları derince bir kaba kırarak karıştırmaya başlayalım. İçine unu, şekeri, vanilyayı ilave edelim. Sütü yavaş yavaş ilave ederek köpük köpük oluncaya kadar güzelce karıştıralım. İyice özleşene değin karıştırdığınız tatlımızın üzerinde oluşan fazla köpükler bir kaşıkla alınır.

Kaymakçinayı pişireceğimiz orta boy tepsinin dibine toz şeker döküp şekeri yakalım. Sonrada üzerine hazırladığımız karışımı dökelim. 185 derecelik fırında yarım saat pişirelim. Üzeri içeriğindeki yumurtalar sebebiyle kızarıncaya-hafif kahverengiye dönünceye kadar fırınlamaya devam edelim. Daha sonra 150 dereceye düşüreceğimiz fırında bir saat daha pişirelim. Koyulaşıp kıvamlanınca pişmiştir. Eser dinlendirilip, buz dolabında soğutulur.

Bir tür Makedon tatlısı …

Kaymakçina Tatlısı,
Kaymacına, (Rumeli Tatlısı).
Kaymakcına, Kaymaçına,
Şazıman,
Tez pişti,

Kaymakçina Rumeli mutfağının en sevilen sütlü tatlılarından birisidr. Bir başka Rumeli sütlü tatlısı olan “Tez Pişti” ile benzerlikler gösterir. Hayvancılık ve mandıracılık faaliyetleri ile yoğun ilgilenen Rumeliler özellikle hayvanlarının yavruladığı zamanlarda komşularına hediye ve bu bereketi müjdelemek için kaymakçina yapar dağıtırlardı.

Özellikle Hıdrellez zamanlarında Hıdrellez pidesinin orta yeri açılıp bu tatlı konulur sofraya sunulurdu. Balkanların birçok yerinde rasladığımız kaymakçina tatlısını Trakya’da özellikle Pomak ve Selanik göçmenleri yaşatmaktadır. Trakya’da Kırklareli’nin Istrancalar bölgesinde yer alan Balkan köylerinde bu tatlı gelenekten gelen aktarımlarla yöre mutfağında diri tutulmaya çalışılmaktadır. Şivesel özellikler sebebiyle “Kaymaçına-Kaymaçina” olarak da isimlendirilen bu sütlü tatlı içeriğindeki yumurta sayısı sebebiyle kokusu yönünden ağır bulunsa da, işinin ehli ellerde iyi özleştirilmiş ve yavaş ateşte fırınlanmasıyla bu durumu tersine çevirebilmektedir.

Malzemeler;
1 Litre süt,
7 Çiğ ve oval yumurta,
2 Su bardağı şeker,
1 Paket Vanilya,
1 Kaşık un,

Hazırlanışı;
Yumurtaları derince bir kaba kırarak karıştırmaya başlayalım. İçine unu, şekeri, vanilyayı ilave edelim. Sütü yavaş yavaş ilave ederek köpük köpük oluncaya kadar güzelce karıştıralım. İyice özleşene değin karıştırdığınız tatlımızın üzerinde oluşan fazla köpükler bir kaşıkla alınır.

Kaymakçinayı pişireceğimiz orta boy tepsinin dibine toz şeker döküp şekeri yakalım. Sonrada üzerine hazırladığımız karışımı dökelim. 185 derecelik fırında yarım saat pişirelim. Üzeri içeriğindeki yumurtalar sebebiyle kızarıncaya-hafif kahverengiye dönünceye kadar fırınlamaya devam edelim. Daha sonra 150 dereceye düşüreceğimiz fırında bir saat daha pişirelim. Koyulaşıp kıvamlanınca pişmiştir. Eser dinlendirilip, buz dolabında soğutulur.