Dinamitin bulucusu olan İsveçli bilim adamı …
Nobel,
Alfred Nobel
D.T. 1833 Stocholm, İsveç
Ö.T. 1896 San Remo, İtalya
İsveçli kimyager, mühendis.
Dinamit’in mucidi.
Tarihe dinamitin mucidi olarak geçen Alfred Nobel, patlayıcılara olan düşkünlüğünü, madenci babasından almış.
Babası Immanuel Nobel, 1937 yılında Saint Petersburg’a taşınır ve bir mayın fabrikası kurar. Babası, nakliye gemisinin batması sonucunda iflas eder.
1863 yılında Stockholm’de az miktarda nitrogliserin yapmaya başladı. Uzun araştırmalar sonunda Alfred Nobel 1864 yılında, Dinamit barutunu buldu. Araştırmalarına devam eden A. Nobel 1877 yılında Balistit adını verdiği yeni bir çeşit barut, dumansız barut tasarladı.
Nobel, Fransa’ya karşı kurulan bir ittifakta yer alan İtalya ile işbirliği yaptığı için aleyhine başlatılan kampanyalar sonucunda Paris’i terk etti. İtalya’daki San Remo’ya yerleşir ve çalışmalarına burada devam eder.
İtalya’nın San Remo şehrinde 1896 yılında beyin kanaması sonucu yaşama veda etti.
Nobel ödülü,
(İsveççe: Nobelpriset),
(Norveççe: Nobelprisen),
1896 yılında ölümünden sonra Stockholm’de açıklanan vasiyetinde Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin verdiği, insanlığa hizmet edenleri ödüllendirmek amacını taşıyan prestijli bir ödüldür. Vasiyetinde, 33 milyon 200 bin kronunu her yıl insanlığa hizmette bulunanlara bu vakıf tarafından verilmesini istemişti.
Fizik, kimya, tıp ya da fizyoloji, edebiyat ve barışa hizmet olmak üzere toplam beş dalda verilecekti. Nobel’in bu vasiyeti önceleri büyük tartışma yaratır. 1900 yılında İsveç Hükümeti Nobel Vakfı’nı kurar. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından kişiler veya kuruluşlara ilk Nobel Ödülleri 1901 tarihinde verilmeye başlanır ve düzenli olarak verilmeye devam edilir. Daha sonra 1968 yılında, İsveç Sveriges Riksbank ile İsveç Merkez bankası, Alfred Nobel’in anısına bir ekonomi ödülü ihdas eder ve ilk kez 1969 yılında verilir.
Bazı ilginç noktalar;
Almanya Adolf Hitler hükumeti fizik, kimya, tıp ve edebiyat dallarında kazanılan ödüllerin alınmasına izin vermedi.
Sovyetler Birliği’nin baskısı doğrultusunda Boris Pasternak (edebiyat, 1958) ödülü reddetti.
Jean-Paul Sartre hayatı boyunca, Nobel ödülü (edebiyat) ve tüm resmi ödülleri reddetmiştir.
Lê Ðức Thọ ise o yıllarda Vietnam’ın içinde bulunduğu durum nedeniyle Barış ödülünü almamıştır.
Nobel Barış Ödülünü altı defa almaya Uluslararası Kızıl Haç Komitesi hak kazanmıştır.
Nobel ödülü kazanan 826 kişiden 43’ü kadındır. Marie Curie 1903 yılında fizik alanında ilk Nobel Ödülünü kazanan kadın olmuştur.
1940 ve 1942 yılları arasında II. Dünya Savaşı nedeniyle Nobel Ödülleri verilememiştir.
