Panama’da yaşayan kızılderili bir halk. ..

Kunalar,
Guaymiler,
Çokolar,

Panama’nın gerçek halkı Kunalar, Guaymiler, Çokolar ve başka Yerli kabilelerden oluşuyor. Bölgeye Avrupalı kaşifler XVI. yüzyılın başında geldi. İspanyol Vasco Nunez de Balboa 1513 yılında Panama Kıstağını geçerek Büyük Okyanusu ilk gören Avrupalı oldu. İspanyollar Panama kentini kurdular ve kıstağı boydan boya aşan yolu açtılar. Bu yoldan, yük hay­vanları ve kölelerden oluşan kervanlarla Gü­ney Amerika ve Filipinler’deki İspanyol kolo­nilerinde ele geçirdikleri altın ve gümüş hazineleri taşıdılar. Karayib Denizi kıyıların­dan yola çıkan İspanyol kalyonları bu hazine­leri Avrupa’ya götürdü. Bu dönemde sık sık korsan saldırılan olurdu.

Bugün Ekvador, Kolombiya, Panama ve Venezuela topraklarında yaşayan halkın Simon Bolivar’ın önderliğinde İspanyollar’ı ül­kelerinden çıkarmasından sonra, 1821 yılında Pa­nama bağımsızlığını ilan etti ve birkaç ay sonra bir eyalet olarak Kolombiya ile birleşti. 1879 yılında Panama’da kanal açılması ciddi ola­rak gündeme geldi. Fransa, İngiltere ve ABD bu konuyla yakından ilgilendiler. Panama 1903 yılında ABD desteği ile Kolombiya’dan ayrıl­dı. 1903 yılında kanalın açılma ve işletilmesini ABD’ ne bırakan bir antlaşma imzaladı.

Ayrıca, ülkede karışıklık çıkarsa ABD’ ne müda­hale hakkı da tanıdı. ABD bu hakka dayana­rak birçok kez Panama’ya askeri müdahalede bulundu. Panama’nın siyasal yaşamında hu­zur ve denge sağlanamadı. Askeri darbeler, hileli seçimler sürdü. 1982 yılında Ulusal Savunma Güçlerinin başına geçen General Manuel Antonio Noriega, seçimle gelmiş ülke yöneti­cilerini hiçe sayarak Panama’yı fiilen yönet­meye başladı.

Uyuşturucu kaçakçılığına, adam öldürme olaylarına ve çeşitli yolsuzluk­lara karışan Noriega, ABD’nin uyguladığı mali ambargoya karşın, gücünü baskıyla ko­rudu. 1989 yılının Mayıs ayında genel seçimleri geçer­siz sayarak kendi adayını başkan ilan etti. 1989 yılının Aralık ayında Noriega yönetimi, ABD güçle­rinin Panama’yı işgal etmesiyle son buldu.