Çok esnek bir kumaş cinsi …
Likra, (Lycra),
Çok esnek bir kumaş cinsi.
1959 yılında Virginia DuPont’un Benger Laboratuvarı’nda kimyagerler CL Sandquist ve Joseph Shivers tarafından 1959 yılında icat edilmiştir. Ürün bir poliüretan-poliüre kopolimerdir. Asıl adı genişletir kelimesinin bir anagramı olan spandex’tir.
Güçlü ve dayanıklı sentetik bir dokuma olan bu ürün Kuzey Amerika’da bu isimle bilinir. Avrupada elastan adı ile bilinir. Fransada elasthanne, Almanyada elastan ve Lycra, İspanya ve Portekizde elastano, İtalyada elastam ve Hollandada Elasthaan adları ile anılır. İngiltere, İrlanda, Arjantin, Avustralya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde Spandex için Marka isimleri Lycra, Elaspan (Invista), Acepora (Taekwang), Creora (Hyosung), Roica ve Dorlastan (Asahi Kasei), Linel (Fillattice) içerir, ve ESPA (Toyobo) gibi isimlerlede bilinir. En yaygın olanı likra, spandex, elaspandır.
Genellikle başka dokumalarla karıştırılır ki ürün hem esnek, hafif, hem de şeklini koruyabilir olsun. Kimyasal etkilere ve kuru temizlemeye dayanıklıdır. Likra elastik ve yıkanınca hem enden hemde boydan çekebilen lifli bir kumaştır. Likra elyafı, ancak % 0,3 oranında nem alabilir.Tekstil sanayinde f,iyatı yüksek olduğundan saf olarak kullanılmaz. Likranın minimum oranda kullanılması ekonomiktir. Polyester, pamuk, viskon gibi elyaf türleri ile % 2 – %20 arasında karıştırılır. Karışım, kumaş üretimi esnasında veya kumaş üretiminden önceki safhada filament, iplik bazında karıştırılır.
Kumaş boyama esnasında şeffaf tipleri karışım içinde kullanıldığı zaman diğer elyaf ile boyamada uyumsuzluk oluşturursada büyük bir sorun değilidir. Likra lastik elastikiyetinde, çok filamentli kesiksiz lif olarak üretilmiş bir kumaştır. Esasen Likra ismi Du-Pont firması tarafından üretilen poliüretan kısa zincirli sert bir blok oluşturan elyafın ticari adıdır.
Yüksek elastikiyet derecesine sahiptir. Kumaş ve iplik elastik olup, özellik olarak uzunluğunun beş katı uzayabilir ve eski haline gelebilir. Bu ürün çok sağlam olmasına karşın Lateks (Latex) kadar dayanıklı değildir.
Likra dökümlülüğünü etkiler, giyside form bozukluklarını, deformasyonu engeller, estetik ve kullanım rahatlığı sağlar. Bu özelliklerinde dolayı bir alanda kullanılma imkanı vardır. Genellikle mayo, çorap, streç giysiler, spor giysiler gibi esneklik gerektiren giysilerde kullanılır. Likra kullanımı ile şifon inceliğinde kumaşların üretiminin mümkün olması, bu elyafın kullanım alanını artırmıştır. Özellikle bayan çorapları, mayo, spor giyimde önemli bir kullanım alanına sahiptir. Dokuma ve örme kumaş üretiminde kullanılmaktadır. İç çamaşırı, tıbbi malzemeler, bazı teknik aksesuarlar, Likranın diğer kullanım sahalarıdır. Sentetik olarak üretilen iplik, çorap ve bir çok benzer tekstil ürününde esnekliği sağlayarak kullanım kolaylığı ve estetik açıdan hoşluk yaratır.