Etiket: Yunus

Sağan,
Yelyutan,

(İng. swift ).
Çobanaldatan, (Durulu).
Çomarlık,
Güngüç,
Keçisağan,
Ak karınlı sağan,
Kırlangıca benzeyen ve “yelyutan” da denilen küçük bir kuş.
Yelyutanlar kırlangıçlara çok benzer. Ama kırlangıçlarla akraba olmayan bu kuşlar kolibrilerle aynı takım içinde sınıflandırılır. Kanatları çok uzun ve dar, kuyrukları kısa ve genellikle çatal uçludur.

Çobanaldatan kuşu (Durulu, İng. night jar ), Çobanaldatangillerden, kahverengimsi gri zemin üzerine benekli ve çizgili tüyleri olan, kanatları sivri, kuyruğu uzun, boynu kısa, başı iri ve enli, gagası ufak, kısa ve kancalı bir kuş türü, keçisağan (Caprimulgus europaeus). Çobanaldatanlar (Caprimulgiformes) takımının, çobanaldatangiller (Caprimulgidae) familyasından, 26 cm kadar uzunlukta, Türkiye’nin her yerinde yazın kuluçkaya yatan, açık orman kenarlarında, fundalıklarda, seyrek ağaçlı açık arazilerde, kurak ve kumlu bölgelerde yaşayan, kanatları sivri ve kuyruğu uzun olan, böceklerle beslenen ve avlarını uçarken yakalayan bir gece kuşu.

Yelyutanlara bazı yerlerde sağan da denir. Sağan, Hızlı uçan, uzun dar kanatlı küçük kuştur. Arapça kökenli olan, sürü, bölük anlamında Ebabil kuşu da denir. Ebabil kuşu, Sağanlardan, kentler ve açık alanlarda yaşayan, kırlangıca göre kanatları daha uzun ve kavisli bir tür kuş, dağ kırlangıcı (Apus apus). Kuşlar (Aves) sınıfının, sağanlar (Apodiformes) takımının, sağangiller (Apodidae) familyasından, 17 cm kadar uzunlukta, tüyleri kahverengi kara olan, Palearktik bölgede ve Türkiye’nin hemen her tarafında yazın kuluçkaya yatan, şehir ve köylerin çevresinde, kayalık ve kovuklu ağaçlar bulunan yerlerde görülen, yuvalarını yarık ve çatlaklara yapan, böceklerle beslenen bir tür. Kara sağan.

Yelyutanlar adlarını, hızla uçarken gagalarını sonuna kadar açmalarından alır. Bu davranışlarının amacı hemen hemen tek besin kaynakları olan havadaki böcekleri yakalamaktır. Yelyutanlar saatlerce uçabilir ve saatte 100 kilometrelik bir hıza ulaşabilirler. Bacakları tüneyemeyecekleri ölçüde küçük ve zayıftır. Yere indiklerinde yeniden havalanmakta büyük güçlük çektiklerinden kayaların yan yüzlerine ya da duvarlara tutunarak dinlenirler.

Yelyutanların yuvası, yapışkan tükürükleriyle birbirine tutturdukları dal parçaları, diken ya da tüylerden oluşur. Hurma yelyutanı – Cypsiurus parvus hurma ya da başka palmiye ağaçlarının yaprağında tüylerden düz bir yuva hazırlar; yumurtalarını da bu yastıkçığa yapıştırır. Yuva yaprakta dikine ve bazen baş aşağı bile duruyor olabilir.

Yelyutanların sonar işlevi gören sesleri kısa patlamalar halinde çıkar ve insan kulağının duyabileceği bu seslerin frekansı 1.500-5.500 hertz arasında değişir. Bu benzer özellik yarasa ve yunuslarda da görülür.