Bir armut cinsi …

Ekberi,
Akça
Çermayi,
Gümüşhane yöresine özgü bir yerel armut çeşididir.
Gümüşhanede yetiştirilen diğer armut çeşitleri:
Buldurçun armudi, Cinci armudi, Koçinap,

Armut,
Frasça, Amrud, Yaban armuduna Ahlat denir.
Trabzon’da Apid denir.
Gülgiller (Rosaceae) familyasının Maloideae alt familyasında sınıflanan Pyrus cinsinden bir ağaçtır. Çiçekleri beyazdır. Yurdumuzun her yerinde yetişir. Armut 10-13 m. yükseklikte olabilir. Elma ağacından daha uzun ve diktir. Armut ağaçları 50-75 yıl ömürlüdür.

Dikildikten 4-7 yıl sonra meyve verir. Armut ağacı 8-10 yaşlarındayken 25-50 kg meyve verebilir. Meyve olarak yendiği gibi pekmez, küme, sirke de yapılır.

Armut Cinsleri:
Abete Fetel-Abatefetel: Fransız kökenli, ağaçları orta kuvvete, yarı dik gelişen verimli erken meyveye yatan bir çeşittir. Erwinia amylovora (ateş yanıklığı) hastalığına kısmen dayanıklıdır. Meyve kabuk rengi yeşil zemin üzerine az paslı, iri, konik biçiminde, boyun kısmı uzundur.

Ağrap (Trabzon’ da yabani armuta verilen ad),
Ahlat (Rumca).
Akarmut,

Akça Armut (Hüsnüyusuf da denir), Ağacı kuvvetli ve yarı dik gelişme eğiliminde olan, sık dallı ve dikenli yerli çeşitlerimizdendir. İstanbul Akçası veya Dikenli Akça olarak bilinen tipleri de bulunmakta, Marmara, Ege, Akdeniz ve İç Anadolu Bölgelerinde yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Ahmet ağa (kışlık),
Ankara armudu,
Azdavay armudu,
Arpa Armudu-Arpa zamanı yetişen, orta boy, uzunca ve sulu bir armut cinsi.
Aronya,

Bahribey,
Bardak armudu (Uzunca yapılı bir armut cinsi).
Bozdoğan-Yeşil ve iri bir armut cinsi , Burağan-Ekşimsi, buruk tatta bir armut cinsi,

Concorde,
Coscia,
Çistavur-Artvin yöresinde, yuvarlak ve sarı renkli armut, erkenci bir armut cinsi

Deveci, Kökeni Anadolu olup, ağaçları orta kuvvete yarı yayvan gelişen bir çeşittir. Meyveleri, iri, iyi bakım koşullarında çok iri, basık, alt kısmı geniş, boyunsuz, çiçek çukuru derindir.

Etruşka,
Ekberi,
Eşek armudu,

Götükızıl,
Göksulu,
Gıcıgıcı,

Gök,
Gülçiçela,
Gimeciya,
Girikdira-Kış armudu, İçi kumlu bir armut cinsidir,
Güz armudu-Sonbaharda yetişir. Sarı renkli ve kahverengi beneklidir. Bol sulu bir armut cinsidir,

Hamzabey, Haçeçur (Sulu bir armut cinsi),
Hacı Hamza, Hamidüsükkari ,(Güz armudu).
Hüsnüyusuf (Akça armut),
Holigida(güz armudu)
Hırsız almaz,
Hertüz,

June Beauty (Haziran Güzeli, Haziran Gülü)

Katılak,
Katırbaş (İri bir armut cinsi),
Kantar topu,
Kavun,
Keklik bacağı, Kera,
Kırakot, Kızıl,
Kiefer(İngiltere),
Kirezap (Trabzon’ da kiraz armudu),
Koha,
Kumru,
Kurçi uzun, Kum,

Laynap, Ladrap,
Limon armudu, Lipaka,

Malatya armudu,
Margarita Manilla,
Manandi,
Melleçi, Melleki,
Melahor,
Marahor-Ekşi armut,
Mustafa Bey (Yazlık bir armut cinsi),
Mulgurap,

Naşi (Nashi).
Oyma(Tadı buruk bir cins)
Panta,
Paşik,
Paskrasan, (Kışlık bir armut cinsi).

Santa Maria (İtalya), Sobyuce,
Saltapla-Meyvesi tatlı, aşılanmış bir çeşit armut.
Sakit-Sakide-Kış armudu,
Sahrela-Sakara-Sakera-Küçük ve yuvarlak taneli, yeşil renkte bir armut cinsi,
Sarı armut.
Starkrimson,

Şalgam Armudu,
Şeker Armudu,

Tavrecul -Sarı ve sulu bir armut cinsi.
Ternap,
Tokat (çiçek) armudu,
Tosca, Tokva-Tokya (Yeşil armut),
Tuzyuvası,
Türkyemez,

Ürüngüs, (Yaz armudu).

Vanta, Williams,
Wilder, Willams (Bartlett)(Dünyada en iyi armut olarak bilinir),

Yaban armudu-Ahlat (Rumca, Pyrus elaeagnifolia).
Yaz, Yağ armudu-Uzun ve ince biçimli bir armut cinsi,
Yanıkızıl – Zeytinlik (Sirya), Bir yanı kızıl/kırmızı, diğer yanı sarı-yeşil renkte bir armut cinsi.

Talasemi, “Akdeniz anemisi” de denilen kansızlık hastalığı…

Talasemi,
(İng. thalassemia ).

Kalıtsal olarak globin genlerindeki kusurlar nedeniyle, zincirin tümü veya belirli bir bölümünün üretilemediği, anormal hemoglobinlerin oluşturduğu ve hemolitik anemiye neden olan bir kan hastalığıdır.

Akdeniz ülkelerindeki ırklarda görülen, doğacak çocuğa anne, babasından Beta Talasemi geninin sirayetiyle kalıtımsal olarak geçen bir çeşit “kansızlık” hastalığıdır.

Eski yunancada Thalas kelimesi deniz, Emia kelimesi anemi anlamına, “Thalasemia” ise Akdeniz anemisi anlamına gelir. Akdeniz bölgesinde ve göçlerle yayılarak dünyanın bir çok ülkesinde görülen kalıtsal kan hastalığıdır. Toplumda bu hastalığın bulaşıcı olduğu konusunda yaygın bir fikir vardır. Ancak bu hastalık genetiktir.

Önlenmesi kolay ve ucuz olan bu hastalığın önüne geçebilmek için son 10 yıldan beri bütün dünyada 8 Mayıs Dünya Talasemi Günü olarak kutlanmaktadır.

Dut kurusu…

Çemiç,
Hışik,
Dut kurusu.
Üzüm kurusu,
İri leblebi,
Çemiç, Dut üzüm kurusuna verilen ad. (Tokat ve Erzincan yöresinde).
Kiraz kurusu,

Çemiç, Halk ağzında, Ermenice Dut veya üzüm kurusu.
Çemiç, Kiraz kurusu (Ordu yöresinde).
Çemiç, İri leblebi (Erzincan yöresinde).

Çemiç, Bir yaşındaki erkek keçi’ye de denir.

Dut, demir bakımından zengin, idrar söktüren, ödem gideren, bağırsak kurtlarına karşı etkili bir meyvedir. Taze dut toplandıktan sonra bir kaç saatte kimyasal değişime uğradığından, hemen tüketilmesi gerekir. Kış aylarında tüketilmek için, güneş altında kurutulan dutlarda uğradıkları değişim nedeniyle özellikle egzamaya karşı mucizevi bir etki göstermektedir.

Kalsiyum ve demir deposu olan dut kurusu, B1, B2 ve C vitamini açısından da oldukça zengindir. Kan yapan ve enerji verir.

Dut kurusunun faydaları şunlardır. Egzama oluşumlarını tedavi eder. Damar sertliğini önleme etkisi vardır. Vücuda kuvvet verici bir besin olup kansızlığı önler. Ateş düşürücü etkisi vardır. Aç karnına tüketildiğinde, bağırsak kurtlarının düşürülmesine, idrar söktürmeye ve öksürüğe iyi gelir. Karaciğeri kuvvetlendirici etkisi vardır. Aç karnına yendiğinde bağırsak kurtlarının düşürülmesinde etkili olur.

Bir çeşit iri karalahana …

Lastarya,
Bir çeşit iri karalahana.
Bir çeşit büyük pazı ya da iri karalahana.

Turpgiller familyasından, iri, yeşil ve kalın yapraklı bir bitkidir. Kara lahana, C vitamini açısından zengindir. Ayrıca, A, B, E vitaminleri ile kalsiyum, potasyum, kükürt, magnezyum, bakır ve demir minerallerini bol miktarda içerir. İri karalahanaya Lastarya denir.

Karalahana’nın faydaları;
Karadeniz yöresinde bolca tüketilen çok besleyici bir sebzedir. Cilt, diş ve kemik dokularının sağlamlığını arttırır. Vücuttaki zehirli maddelerin uzaklaştırılmasını sağlar. İştah açar. İdrar söktürür ve kabızlığı giderir. Kansızlığa faydalıdır.

Vücüdun direncini arttırır ve zararlı bakterileri öldürür. Kansere karşı iyi bir koruyucudur. Kandaki şeker oranını düşürür. Astım, romatizma, siyatik, sarılık hastalıklarında faydalıdır.

Genellikle yemeği yapılır. Ayrıca, suyu sıkılarak çıkarılıp içilebilir.

Dikkat, Karalahana Guatr rahatsızlığı olanlara tavsiye edilmez. Çünkü, vücutta bulunan iyotu yok edici etkilere sahip olduğu bilinmektedir.

Armut cinsleri…

Ahlat (Rumca).
Akarmut,
Akça Armut(Hüsnüyusuf da denir.),
Ahmet ağa(kışlık), Ankara armudu,
Azdavay armudu,
Arpa Armudu-Arpa zamanı yetişen, orta boy, uzunca ve sulu bir armut cinsi.

Bahribey,
Bardak armudu (Uzunca yapılı bir armut cinsi).
Bozdoğan-Yeşil ve iri bir armut cinsi , Burağan-Ekşimsi, buruk tatta bir armut cinsi,
Concorde, Coscia,
Çistavur-Yuvarlak ve sarı renkli armut,
Deveci,
Etruşka,
Göksulu, Gıcıgıcı,
Gök, Gülçiçela, Gimeciya,

Girikdira-Kış armudu, İçi kumlu bir armut cinsidir,

Güz armudu-Sonbaharda yetişir. Sarı renkli ve kahverengi beneklidir. Bol sulu bir armut cinsidir,
Hamzabey, Haçeçur (Sulu bir armut cinsi),
Hacı Hamza, Hamidüsükkari ,(Güz armudu).
Hüsnüyusuf (Akça armut),
June Beauty,
Katılak, Kızıl, Kum,Koha, Kera,
Katırbaş(İri bir armut cinsi),
Malatya armudu,
Melleçi, Melleki, Marahor-Ekşi armut,
Naşi (Nashi).
Paşik,
Paskrasan, (Kışlık bir armut cinsi).

Santa Maria (İtalya), Sobyuce,
Saltapla-Meyvesi tatlı, aşılanmış bir çeşit armut.
Sakit-Sakide-Kış armudu,
Sahrela-Sakara-Sakera-Küçük ve yuvarlak taneli, yeşil renkte bir armut cinsi,
Sarı armut.

Tavrecul -Sarı ve sulu bir armut cinsi.
Tokat (çiçek) armudu,
Tosca, Tokva-Tokya (Yeşil armut),
Ürüngüs, (Yaz armudu).
Vanta, Williams,
Yaban armudu-Ahlat (Rumca, Pyrus elaeagnifolia).
Yaz, Yağ armudu-Uzun ve ince biçimli bir armut cinsi,
Yanıkızıl – Bir yanı kızıl/kırmızı, diğer yanı sarı-yeşil renkte, yuvarlak biçimli, bol sulu bir armut çeşidi,

1 2